طبقه‌بندی گونة سفالینه‌های لعاب‌دار قرن 2 تا 4 هـ.ق کشف‌شده از شهر تاریخی بلقیس (اسفراین کهن)

شهر باستانی اسفراین که در منابع نوشتاری به شهر «بلقیس» موسوم است، از شهرهای مهم و باشکوه ایران دوران اسلامی در ناحیۀ فرهنگی شمال شرقی ایران است که آثار قرون اولیۀ اسلامی در آن جای دارد. این مقاله با معرفی یکی از مهم­ترین  شاخصه­های مواد فرهنگی در باستان‌شناسی، یعنی سفال با تکیه بر نقش، پس از تبیین و طبقه­بندی سفال‌های این محوطۀ فرهنگی و مقایسۀ آن با سایر سفال‌های کشف ­شده در فاصلۀ زمانی قرن دوم تا چهارم هجری، وجود کورۀ سفال­پزی، سه­پایه­های سفالی و توپی­های کوره را دال بر مرکزیت شهر بلقیس در میان صدها رشته آبادی منطبق بر متون کهن می­داند که مجموعۀ این دلایل، وارداتی نبودن سفال‌ها را در هر یک از این مناطق ثابت می­کند. نتیجۀ مهم دیگری که از وحدت مشهود در نقوش سفالینه­های محوطه­های مذکور استنباط می­شود، باور هنرمندان و اعتقاد خالقان هنر به تفکرات یکتاپرستی است، لذا این وحدت عمل در حقیقت تبیین­گر وحدت فکر و باور توحید است که از دل و جان هنرمندان برمی­آید و در نقوش تجلی می­یابد.